Przepisy dotyczące sprawowania funkcji członka zarządu spółki francuskiej
19 luty 2013
Do czasu wejścia Polski do UE, osoby które chciały być mianowane członkami Zarządu, Rady lub jako osoba zarządzająca w spółkach francuskich musiały się ubiegać o kartę kupca uprawniającą do pełnienia takich funkcji. Karta kupca zagranicznego została zniesiona przez ustawę z 24 lipca 2006. Mimo to zwlekano z wydaniem aktu wykonawczego i trzeba było czekać na dekrety z 9 i 15 maja 2007. Tak więc to artykuły L.122-1 et D.122-1 à D.122-4 francuskiego Kodeksu Handlowego regulują obecnie prowadzenie przez obcokrajowców działalności gospodarczej, rzemieślniczej i przemysłowej lub sprawowania funkcji zarządzającej w spółkach we Francji. Może być wymagane złożenie przedwstępnej deklaracji w Prefekturze. I w tym wypadku trzeba było czekać na uchwałę z września 2007 i okólniki wykonawcze, by umożliwić prefekturom wdrożenie systemu zarządzania deklaracjami przedwstępnymi dla zagranicznego  zarządcy, nie bedącego obywatelem państwa Unii Europejskiej, który nie ma zamiaru rezydować na stałe we Francji. To z kolei jest częstym przypadkiem, gdy zagraniczna spółka otwiera swoją spółkę córkę lub oddział we Francji.

Warunki ogólne dla każdej osoby, która chce prowadzić działalność handlową lub sprawować funkcję zarządcy w spółce we Francji

Bez względu na narodowość, każda osoba nie posiadająca obywatelstwa francuskiego, a chcąca prowadzić działalność handlową lub podobną – zasymilowana do niej, musi spełnić warunki stosowane do przedsiębiorcy francuskiego i być wpisanym do rejestru handlowego i spółek (Registre du commerce et des sociétés) lub do rejestru rzemieślników (Répertoire des métiers). Należy być uważnym, ponieważ te regulacje stosuje się do przedstawicieli spółki, nawet jeśli nie przebywają oni na terytorium Francji. Ci muszą przedstawić podpisane zaświadczenie o niekaralności  oraz kopie paszportu lub dokumentu tożsamości. Ich mianowanie musi być ogłoszone w Monitorze prawnym i dopiero wówczas mogą być zarejestrowani w RCS.

Za przedsiębiorców uważa się więc w świetle prawa francuskiego dla obcokrajowców:

  • Komplementariusze spółki jawnej (Société en nom collectif) albo spółki komandytowo-akcyjnej (Société en commandite par actions)
  • Prezes Zarządu (Conseil d’Administration), dyrektor generalny, delegowany dyrektor generalny jak również każdy członek zarządu spółki akcyjnej (Société anonyme)
  • Osoba zarządzająca (gérant) spółki o ograniczonej odpowiedzialności (Société à responsabilité limitée) lub spółki komandytowo-akcyjnej
  • Prezes, dyrektor generalny, delegowany dyrektor generalny spółki akcyjnej uproszczonej (Société par actions simplifiée)
  • Prezes zgrupowania interesów gospodarczych (Groupement d’intérêt économique)
Natomiast administratorzy spółki akcyjnej (Société anonyme), jak również członkowie Rady nadzorczej spółki akcyjnej nie podlegają tym przepisom.

Przypadek europejskich obcokrajowców

Za obywateli europejskich lub za zasymilowanych z nimi uważa się:
  • obywateli Unii Europejskiej
  • obywateli Europejskiego Obszaru Gospodarczego (obywatele Unii Europejskiej, Norwegii, Lichtensteina, Islandii)
  • obywateli Szwajcarii

Przypadek europejskich obcokrajowców rezydujących we Francji

Obywatele europejscy rezydujący we Francji mają jeden jedyny obowiązek złożenia deklaracji w urzędzie miejskim (na merostwie) kompetentnym ze względu na miejsce zamieszkania w trzech pierwszych miesiącach od przybycia (art. L 121-1 et 2 francuskiego Kodeksu pobytu cudzoziemców) pod rygorem kary grzywny w wysokości 750 euro (art. R 121-5 i R 621-1 Kodeksu cudzoziemców). Natomiast obywatele z państw, które przystąpiły do Unii Europejskiej jako ostatnie (np. Rumunia, Bulgaria), muszą nadal domagać się zezwolenia na pobyt (carte de séjour) oraz zezwolenia na pracę podczas okresu przejściowego, tak jak z resztą było to z Polakami.

Przypadek europejskich obcokrajowców nie rezydujących we Francji

Obywatele europejscy nie rezydujący we Francji nie mają do wypełnienia żadnych przedwstępnych formalności administracyjnych przed rozpoczęciem wykonywania działalności handlowej czy sprawowania funkcji Prezesa lub osoby zarządzającej we Francji (art. L 122-1 al. 2 francuskiego Kodeksu handlowego). 

Przypadek obcokrajowców spoza Unii Europejskiej pragnących rezydować we Francji

W tym miejscu należy skoncentrować się na szczegółowym opisie zagranicznych osób fizycznych, które pochodzą spoza Unii Europejskiej i zamierzają rezydować we Francji.
  • Ci obywatele muszą posiadać tymczasowe zezwolenie na pobyt (carte de séjour temporaire), która pozwala im na prowadzenie działalności handlowej lub na sprawowanie funkcji Prezesa i na rezydowanie we Francji (art. L 313-10-2° francuskiego Kodeksu pobytu cudzoziemców).
  • Jeśli dany obywatel rezyduje już we Francji, władza właściwa do dostarczenia mu jego tymczasowego zezwolenia na pobyt jest Prefekt departamentu jego miejsca zamieszkania. W zamian za to, jeśli nie rezyduje on jeszcze we Francji, musi zwrócić się do francuskich władz dyplomatycznych lub konsularnych swojego kraju rezydencji.
  • Brak tymczasowego zezwolenia na pobyt jest obwarowane sankcją do roku pozbawienia wolności i grzywną 3.750 euro (art. L 621-1 Kodeksu cudzoziemców).

Przypadek obcokrajowców spoza Unii Europejskiej, nie rezydujących we Francji

Obcokrajowcy nie pochodzący z Unii Europejskiej, nie rezydujący we Francji, którzy chcą zostać mianowani dyrektorami spółek francuskich lub prowadzić działalność gospodarczą, podlegają obowiązkowi złożenia przedwstępnej deklaracji w prefekturze właściwej dla siedziby spółki. To ta przedwstępna deklaracja umożliwia ich późniejsze wpisanie do odpowiednika Krajowego Rejestru Sadowego – Rejestru handlowego i spółek (Registre du commerce et des sociétés) i uzyskanie wpisu do K bis w dniu ich mianowania. Sekretarz sądu (greffier) do spraw Rejestru (RCS) jest odpowiedzialny za dopełnienie formalności związanych ze złożeniem deklaracji i wymaga dostarczenia jego certyfikatu. W razie jego braku, odmawia możliwości zmiany wypisu K bis lub rejestracji spółki. Deklaracja przedwstępna jest złożona przez obywatela, jego adwokata lub przedstawiciela do Prefektury lub wysłana poczta za potwierdzeniem odbioru. Musi być ona złożona wraz z wymaganymi dokumentami takimi jak paszport, kopia wypisu zaświadczenia o niekaralności zależnie od prefektury. Należy sprawdzić listę dokumentów obowiązkowych w prefekturze właściwej, ponieważ każda Prefektura może wymagać dostarczenia innych dokumentów, zależnie od departamentu. Prefektury wymagają ponadto (dodatkowo do norm prawnych) odpis K bis, nie starszy niż 3 miesiące od dnia złożenia wniosku, jak również pełnomocnictwo w wypadku, gdy obcokrajowiec odwołuje się do pomocy pełnomocnika. Protokół mianowania Prezesa zagranicznego musi zostać sporządzony: nie jest dłużej celowe mianowanie go pod warunkiem zawieszającym otrzymania przez niego zezwolenia na wykonywanie działalności gospodarczej (carte de commerçant étranger) i obowiązek mianowania dyrektora francuskiego lub europejskiego na czas oczekiwania. Mianowanie jest natychmiastowe. Jednakże terminy otrzymania K bis musza zostać wydłużone, by wziąć pod uwagę obowiązek złożenia przedwstępnej deklaracji. W praktyce, najbardziej czasochłonne nie są formalności związane ze złożeniem deklaracji w Prefekturze, ale czas potrzebny obcokrajowcowi do otrzymania w swoim kraju niektórych wymaganych dokumentów, między innymi takich jak zaświadczenie o niekaralności, jeśli jest wymagane. Sankcje w wypadku nieprzestrzegania tych obowiązków to sześć miesięcy pozbawienia wolności oraz kara grzywny do wysokości 3.750 euro (art. L 122-2 francuskiego Kodeksu handlowego).

Przypadek obcokrajowców nie pochodzących z UE, którzy są zatrudnieni we Francji na podstawie umowy o prace

Te osoby muszą uzyskać przed ich przyjazdem do Francji zezwolenie na pobyt i pracę. Przedwstępna deklaracja, o której mowa wcześniej, jest w tym wypadku niewystarczająca.